Cuộc hôn nhân Halico và Diageo

Hãng sản xuất và phân phối bia rượu quốc tế Diageo đã đi một chặng đường gần ba năm kể từ ngày ký biên bản ghi nhớ tháng 2.2008 để trở thành đối tác chiến lược của công ty cổ phần cồn rượu Hà Nội (Halico) hiện nay.

Với việc đang và sẽ mua tới 30% cổ phần của Halico như thoả thuận trong hợp đồng hợp tác chiến lược giữa hai bên ký kết cuối năm 2010, Diageo tham vọng đặt chân vào lĩnh vực sản xuất rượu nội địa.

VinaCapital từng đổ vốn vào nhiều lĩnh vực của Việt Nam. Việc bán lại Halico là một trong số rất ít các thương vụ thành công của VinaCapital trong bối cảnh thị trường chứng khoán ảm đạm như hiện nay.

Quán bar X ở quận 1, TP.HCM vừa được một nhóm Việt kiều mua lại, sửa sang và chuẩn bị khai trương. Nơi đây sẽ bán các loại rượu và thức uống do Diageo Vietnam phân phối, bởi Diageo Vietnam tài trợ cho sự tân trang của quán.

Mở cánh cửa mới

Giống như các tập đoàn đa quốc gia khi xâm nhập thị trường Việt Nam, Diageo chi mạnh cho tiếp thị nhằm tạo chỗ đứng cho sản phẩm. Đó là những sản phẩm cao cấp, đối tượng tiêu thụ thuộc tầng lớp trung lưu. Còn cả một thị trường rượu cồn khá lớn dành cho giới bình dân và đa số dân Việt Nam, Diageo không thể vô được. Halico là cánh cửa vào thị trường tiềm năng này của họ.

Việc đàm phán mua lại cổ phần của Halico do VinaCapital nắm giữ có lẽ không quá khó. Cái khó là làm thế nào để Halico chấp thuận sự chuyển nhượng này. Một doanh nghiệp có bề dày lịch sử hơn trăm năm, tiền thân là hãng rượu Fontaine của Pháp, đã trải qua thăng trầm những năm dài bao cấp như Halico, không dễ dàng đồng ý một đối tác ngoại cùng ngành nghề, đầy thâm niên, công nghệ, tài chính cùng ngồi vào hội đồng quản trị, lèo lái con thuyền cồn rượu. VinaCapital chỉ là tổ chức đầu tư tài chính, họ không can thiệp vào chiến lược phát triển, vào công việc nội bộ công ty. Diageo thì khác. Biết đâu chẳng có âm mưu thôn tính? Biết đâu chẳng có ý định sử dụng hệ thống phân phối của Halico để bán hàng của họ? Biết đâu sự cạnh tranh của những sản phẩm mới?... Những cái biết đâu đó cả hai đều phải vượt qua để có thể đi đến hợp đồng hợp tác chiến lược, theo đó Diageo trước mắt được nắm giữ tối đa 30% cổ phần của Halico. Sau này, nếu Diageo muốn tăng thêm tỷ lệ sở hữu, cả hai cùng xem xét. Đây là cuộc hôn nhân có hợp đồng và có điều kiện.

213.600 đồng/cổ phiếu

Có thể chia việc mua cổ phiếu Halico của Diageo làm ba đợt. Đợt một, vào tuần trước Streetcar Investment Holding Pte Limited (Singapore), công ty con của Diageo, đứng tên mua cổ phần của Halico, đã trả cho các quỹ của VinaCapital số tiền khoảng 800 tỉ đồng để nhận sự chuyển nhượng 18,67% cổ phần Halico với giá 213.600 đồng/cổ phiếu. VinaCapital tạm thời nắm giữ 4,9% còn lại (VinaCapital sở hữu tổng cộng 23,6% cổ phần Halico). Đợt hai diễn ra trong vòng hai tuần tới, cũng với giá trên, Diageo sẽ mua thêm 6,32% cổ phần của Halico từ tất cả các cổ đông. Lúc đó tỷ lệ sở hữu của Diageo sẽ khoảng 25%. Theo quy định pháp luật hiện hành, cổ đông nắm giữ từ 25% của một công ty đại chúng, khi nâng tiếp tỷ lệ sở hữu phải chào mua công khai.

Có thể thấy, ở đợt ba, Diageo sẽ chào mua công khai 5% cổ phiếu của Halico cũng với giá trên để nâng tỷ lệ lên 30%. Citibank là nhà tư vấn chính cho Diageo, còn công ty chứng khoán Thăng Long (TLS) là tư vấn phụ. TLS sẽ hỗ trợ thực hiện các thủ tục trong đợt hai và ba. Sau ba đợt mua, tổng tiền đầu tư của Diageo vào Halico sẽ chừng 62 triệu đôla Mỹ và giá trị vốn hoá của Halico ước 207 triệu đôla Mỹ tính theo giá bán cho Diageo.

Diageo đã trả một mức giá cao để có thị phần trong Halico và không phải không có lý do. Trước hết đấy là cái giá để đặt chân vào phân khúc hàng cồn rượu bình dân của Việt Nam. Thứ hai, Halico là một doanh nghiệp với các chỉ số cơ bản tốt. Năm 2008, lợi nhuận sau thuế của Halico đạt 162 tỉ đồng, năm 2009: 220 tỉ đồng, năm ngoái 129 tỉ đồng và quý 1 năm nay là 48,7 tỉ đồng. Năm 2010 lợi nhuận giảm là do Nhà nước tăng thuế tiêu thụ đặc biệt các loại rượu có nồng độ cồn từ 20 độ trở lên tới 45%. Tuy nhiên năm nay, theo dự báo, ngay cả với mức thuế suất mới, Halico vẫn có khả năng đạt lợi nhuận sau thuế 100% trên vốn điều lệ.

Thứ ba quy mô vốn của Halico chưa pha loãng nhiều. Từ năm 2008, Halico đã bốn lần tăng vốn từ 48,5 lên 200 tỉ đồng hiện tại. Những năm qua, một phần không nhỏ lợi nhuận được trích cho quỹ đầu tư phát triển, nâng giá trị quỹ này lên 275 tỉ đồng, cao hơn cả vốn điều lệ. Lý do cuối cùng là Nhà nước nắm giữ một tỷ lệ vừa phải ở Halico 54%, khác hẳn với Sabeco hay Habeco, nơi cổ phần nhà nước vẫn còn áp đảo. Các đối tác nước ngoài khi bỏ vốn vào một công ty, một trong những mục tiêu họ nhắm đến là thay đổi, nâng cao quản trị doanh nghiệp. Vì thế họ e ngại những đơn vị nơi Nhà nước còn nắm giữ tỷ lệ cổ phần cao.

Nhân tố sáng

Một trong số 12 báo cáo được đại hội cổ đông của Halico cuối tháng 4 vừa qua đưa ra thảo luận có tựa đề “Đóng góp của Diageo đối với Halico”. Diageo có thể giúp Halico nâng cấp, mở rộng hệ thống phân phối và tung ra thị trường những sản phẩm mới. Những bước đi này phù hợp với quá trình Halico đang chuyển nhà máy ở phố Lò Đúc (Hà Nội) về Bắc Ninh. Nơi nhà máy cũ sẽ được xây thành trung tâm thương mại. Công bằng, kế hoạch phát triển của Halico đã có từ trước, và Diageo chỉ góp sức vào lộ trình đó thôi.

Halico đã từng thông báo kế hoạch niêm yết trên HoSE vào năm ngoái, nhưng chưa thực hiện được. Có thể do điều kiện chưa thuận lợi, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán èo uột. Động lực của niêm yết, thông thường, là tạo thanh khoản cho cổ phiếu và huy động vốn, quảng bá thương hiệu. Nay với sự hợp tác chiến lược của Diageo, động lực huy động vốn có vẻ không còn nhiều ý nghĩa. Việc tăng vốn dường như không thành vấn đề với Halico.

VinaCapital cho biết đã và sẽ bán hết toàn bộ cổ phiếu Halico họ có cho Diageo với số tiền thu về 51,6 triệu đôla Mỹ. Đây chắc chắn là khoản đầu tư hiệu quả của VinaCapital. Vào ngày 31.12.2010, báo cáo quý 1/2011 các quỹ của VinaCapital ghi nhận giá thị trường cho khoản đầu tư này chỉ có gần 18,9 triệu đôla Mỹ.

Trong vòng ba năm qua không có nhiều phi vụ chuyển nhượng cổ phiếu OTC thành công như Halico. Một số quỹ đầu tư tư nhân (private equity) đã chịu những khoản lỗ tương đối nặng nề. Các khoản đầu tư, rồi chờ doanh nghiệp lên sàn để thoái vốn của các quỹ nước ngoài cũng ít đạt hiệu quả mong muốn. Thị trường đang cần những chuyển nhượng có tính thúc đẩy tích cực để thu hút dòng vốn gián tiếp nước ngoài. Vì thế cuộc “hôn nhân” Diageo – Halico, là một nhân tố sáng trên thị trường hiện nay.

Công ty Song Long Việt Nam (www.phanphoiruoungoai.com) hiện lại đại lý chính thức của Johnnie Walker ở hà nội và các tỉnh thành phố , Bạn có nhu cầu về rượu ngoại xin liên hệ với chúng tôi theo    [email protected] hoặc 0165.882.5555 .

Các mặt hàng rượu Johnnie Walker mà công ty Song Long Việt Nam hiện phân phối bao gồm: Johnnie Walker Red Label , Johnnie Walker Gold Label , Johnnie Walker Gold Label , Johnnie Walker XR 21 , Johnnie Walker Platium, Johnnie Walker Double Black , Johnnie Walker Black Label  , The Johnnie Walker , Johnnie Walker & Sons , Johnnie Walker King George V